جزیره هرمز، این نگین رنگارنگ خلیج فارس، در روز با خاکهای سرخ، زرد، سفید و نارنجی خود شناخته میشود؛ اما شگفتی بزرگ هرمز زمانی آشکار میشود که خورشید غروب میکند و آسمان تیره، نشانی از آرامش شبانه دریا را روی خود میگیرد. در همین هنگام است که مرز میان زمین و آب، به صحنهای از نور و جادو تبدیل میشود: درخشش فیتوپلانکتونها.
درخشش آبی در ساحل
شبهای آرام هرمز، بهویژه در بخشهای کمتر پرتردد ساحل، گاهی شاهد پدیدهای نادر و تماشایی است. با قدم گذاشتن روی لبهٔ آب یا حرکت موجها، سطح دریا به رنگ آبی درخشان روشن میشود؛ انگار ستارگان از آسمان سقوط کرده و در آب پخش شدهاند. این نور آبی حاصل از موجودات میکروسکوپی به نام فیتوپلانکتونهای زیستتاب (Bioluminescent Phytoplankton) است.
این جانداران کوچک هنگام تحریک شدن—مثلاً با برخورد موج، حرکت ماهیها یا قدمهای انسان—واکنشی شیمیایی تولید میکنند که منجر به ساطع شدن نور آبی میشود. این پدیده «بیولومینسانس» نام دارد و در برخی فصلها، مخصوصاً پاییز و زمستان، در آبهای خلیج فارس دیده میشود.
چرا هرمز مکان مناسبی برای دیدن این پدیده است؟
- آرامش شبانه و کمبود آلودگی نوری
هرمز جزیرهای کوچک و کمجمعیت است. نبود نورهای شدید شهری، آسمانی پاک و ساحلی تاریک فراهم میکند که درخشش فیتوپلانکتونها بهتر دیده شود. - آبهای گرم و ساکن خلیج فارس
شرایط دمایی و شوری آب در اطراف جزیره گاهی محیطی مناسب برای افزایش تعداد این موجودات میکروسکوپی ایجاد میکند. - سواحل خلوت و بکر
بسیاری از نقاط ساحل هرمز، مخصوصاً سمت شرقی و جنوبی، خلوت و دستنخوردهاند و همین موضوع شانس مشاهدهٔ بیولومینسانس را افزایش میدهد.
احساس حضور در دنیایی دیگر
تماشای نور آبی که با هر موج زنده میشود، تجربهای است که بسیاری آن را غیرواقعی توصیف میکنند. در سکوت شب، زمانی که تنها صدای موجها شنیده میشود، نور فیتوپلانکتونها حس جادو، آرامش و حتی ارتباط با طبیعت را در انسان بیدار میکند. این لحظهها برای بسیاری از مسافران هرمز، بهعنوان یکی از بهیادماندنیترین تجربههای زندگی ثبت میشود.
بهترین زمان و نکات مشاهده
- معمولاً پاییز تا اواخر زمستان بهترین زمان مشاهدهٔ این پدیده است.
- برای دیدن درخشش، بهتر است به نقاط کمنور و خلوت جزیره بروید.
- فقط تماشا کنید؛ از لمس زیاد یا جمعآوری آب خودداری کنید تا به اکوسیستم آسیب نرسد.
- عکاسان میتوانند با دوربینهای حرفهای و نوردهی طولانی، تصاویری رؤیایی ثبت کنند.